văn việt: Facebook thăm dò lối vào Trung Hoa.

Danh ngôn

Trong mọi cộng đồng, chúng ta cần một nhóm thiên thần gây rối.

We need, in every community, a group of angelic troublemakers.

(Bayard Rustin – trích bài phát biểu tại New York City 1963)

Trong mọi trường hợp, chắc chắn rằng sự thiếu hiểu biết, đi kèm với quyền lực, là kẻ thù tàn bạo nhất có thể có của công lý.

It is certain, in any case, that ignorance, allied with power, is the most ferocious enemy justice can have.

(James Baldwin - No Name in the Street 1972)

Các cuộc cách mạng và các cá nhân có thể bị giết hại, nhưng bạn không thể giết chết các ý tưởng.

While revolutionaries and individuals can be murdered, you cannot kill ideas.

(Thomas Sankara, một tuần trước khi bị ám sát, 1987)

Không có cảm giác nào cô đơn hơn việc bị chính đất nước mình trục xuất.

There's not a more lonely feeling than to be banished by my own country.

(Kiyo Sato – Kiyo’s Story 2009)

Facebook thăm dò lối vào Trung Hoa.

Paul Mozur

Hiếu Tân dịch

https://www.nytimes.com/2017/08/11/technology/facebook-china-moments-colorful-balloons.html?emc=edit_ta_20170811&nl=top-stories&nlid=65219308&ref=cta

Mark Zuckerberg, tổng giám đốc điều hành Facebook, chạy bộ ở quảng trường Thiên An Môn Bắc Kinh hồi năm ngoái

CreditFacebook, via Agence France-Presse — Getty Images

Facebook và nhiều chương trình ứng dụng của nó đã bị chặn ở Trung Hoa nhiều năm nay. Để thay đổi tình trạng này, Mark Zuckerberg đã chịu khó gặp các chính khách Trung Hoa, đọc những tài liệu tuyên truyền khó tiêu của Đảng Cộng sản, học tiếng quan thoại, và đáng nản hơn cả – nói nó trước công chúng.

Nay mạng xã hội đang cố gắng tìm một cách khác tiếp cận vào Trung Hoa: cho phép đưa ra ở đó một ứng dụng mới không mang tên Facebook.

Hồi tháng Năm Facebook cho ra mắt ở Trung Hoa một ứng dụng chia sẻ hình ảnh, gọi là Colorfull Balloon, theo một người biết các kế hoạch của công ty, giấu tên vì thông tin này nhạy cảm về chính trị. Ứng dụng này, trước đây chưa được nói đến, chia sẻ cái nhìn, chức năng và tình cảm của ứng dụng Moment của Facebook. Nó được đưa ra qua một công ty địa phương biệt lập, và không có dấu hiệu gì là có liên kết với mạng xã hội.

Việc tuồn một cách lén lút và nặc danh một ứng dụng của một hãng công nghệ nước ngoài vào Trung Hoa là chuyện chưa từng có. Nó chứng tỏ sự thất vọng – và thất bại của các công ty công nghệ thế giới khi họ cố gắng thâm nhập vào thị trường mạng lớn nhất thế giới này. Nó cũng nhấn mạnh rằng họ sẵn sàng chịu chơi và ngày càng chấp nhận cái ý tưởng rằng những tiêu chuẩn để hoạt động ở Trung Hoa khác với mọi nơi khác.

Kiểm duyệt internet của Trung Hoa – bao gồm làm cho một số trang mạng không truy cập được, và thông qua những điều luật dẫn đến dỡ bỏ các chương trình ứng dụng – đã khiến các tay chơi cỡ như Facebook và Google phải đứng bên rìa một cuộc phát triển ngoạn mục tại đây. Nước này khoe có 750 triệu người dùng internet, mỗi năm họ mua 750 triệu đôla tiền lên mạng online, nhưng họ được phục vụ bởi các công ty công nghệ địa phương, làm kinh doanh theo cách của chúng, cách mà Thung lũng Silicon có thể xem là kì cục.

Facebook hi vọng nó có thể học và ngấm ngầm tiêu hóa những cách ấy. Tuy nhiên mạng xã hội này bị cấm ở Trung Hoa từ năm 2009, tiếp theo là chương trình ứng dụng chia sẻ hình ảnh Instagram của nó năm 2014, và ứng dụng nhắn tin WhatsApp bị chặn một phần vào tháng trước. Trong khi Facebook có hơn hai tỉ người dùng trên khắp thế giới, Zuckerberg, người sáng lập và giám đốc điều hành của nó luôn tự hỏi tỉ thứ ba sẽ đến từ đâu.

Nay Colorful Baloons mở cho công ty Thung lũng Silicon một lối để thấy người dùng Trung Hoa chia sẻ thông tin bằng kĩ thuật số với bạn bè của họ, hay tương tác với những diễn đàn xã hội ưa thích của họ như thế nào.

“Chúng tôi từ lâu đã nói rằng chúng tôi quan tâm đến Trung Hoa, và dùng thời gian để hiểu và học nhiều hơn về đất nước này bằng nhiều cách khác nhau.“ Facebook nói thế trong một tuyên bố của nó.

Không rõ các nhà quản lí internet Trung Hoa có biết về sự tồn tại của chương trình ứng dụng này không. Lối tiếp-cận-dưới-gầm-bàn có thể gây cho Facebook những khó khăn mới với một chính phủ Trung Hoa đã duy trì kiểm soát và giám sát ngặt nghèo đối với các công ty công nghệ nước ngoài.

“Đây không chỉ là vấn đề kinh doanh,” Teng Bingsheng, một giáo sư về quản lí chiến lược ở đại học Cheung Kong nói. “Nó là chính trị.”

Cục Quản lí Không gian mạng của Trung Hoa đã không trả lời yêu cầu bình luận bằng fax.

Trước khi tung ra Colorful Baloons Facebook đã tiến hành một biện pháp tiếp cận vô cùng hấp dẫn để tranh thủ Trung Hoa.

Mark Zuckerberg đã có hàng loạt chuyến thăm đến nước này trong mấy năm gần đây và đã thành một hiện tượng nổi tiếng ở đó. Những video quay cảnh ông nói tiếng quan thoại lan truyền chóng mặt, cũng như bức ảnh ông chạy bộ trong một ngày sương mù nguy hiểm qua quảng trường Thiên An Môn ở Bắc Kinh.

Colorful Baloons thể hiện một cách tiếp cận ngược lại – nó không thu hút sự chú ý.

Theo một post trong kho ứng dụng của Apple, ứng dụng này (Colorful Baloons ) được tung ra ở Trung Hoa bởi công ty tên là Công nghệ Internet Youge. Nó được đăng kí theo một địa chỉ ở đông Bắc Kinh, tuy nhiên không thể tìm thấy số phòng được liệt kê trong hồ sơ đăng kí của công ty, chìm giữa hàng loạt văn phòng nhỏ xoàng xĩnh trên tầng thứ tư của toà nhà.

Theo hồ sơ này, giám đốc điều hành của Youge là một phụ nữ tên là Zhang Jingmei. Bà xuất hiện trong một bức ảnh chụp cuộc họp gần đây giữa Facebook và chính quyền Thượng Hải, ngồi cạnh Wang-Li Moser, một trong những người điều hành Facebook, có cả trách nhiệm xây dựng những mối quan hệ của công ty với chính phủ Trung quốc. Bà Zhang xuất hiện trong một cuộc họp gây chú ý như thế cho thấy bà có thể là một nhà tư vấn hay nhân viên của Facbook.

Facebook từ chối bình luận về mối quan hệ của bà Zhang với công ty, và bà Zhang không trả lời các cuộc điện thoại yêu cầu bình luận.

Trong khi chưa làm gì nhiều để xúc tiến Colorful Baloons ở Trung Hoa, Facebook đã cắt gọt ứng dụng này cho hợp với người dùng địa phương. Trong phần còn lại của thế giới, ứng dụng Moment của công ty này (Facebook) kết nối với người dùng thông qua Facebook. Trái lại, Colorful Baloons kết nối người dùng thông qua mạng xã hội lớn nhất Trung Hoa, WeChat.

Ứng dụng này, được thiết kế để chọn những bức hình từ các album của smartphone rồi chia sẻ chúng, ở Trung Hoa nó làm thế bằng cách sử dụng một mã QR, một loại mã vạch được WeChat và các ứng dụng khác sử dụng rộng rãi trong nước này.

Mặc dù cho phép chia sẻ hình ảnh, có vẻ như Facebook đã tiến hành các bước để đảm bảo ứng dụng này không thể lan truyền rộng rãi. Chẳng hạn, những người post hình từ Colorful Baloons lên WeChat sẽ thấy một đường link cho phép những người dùng khác tải xuống chương trình ứng dụng tiếng Hoa của Facebook. Nhưng đường link này không hoạt động, có nghĩa là người ta phải tìm ra Colorful Baloons trong một kho ứng dụng thay vì lấy nó từ các bạn của mình, điều này hạn chế sự phát tán nó.

Với ứng dụng mới này, Facebook chịu rủi ro cao. Có vẻ như công ty đã trao một sản phẩm đã hoàn thành cho Youge để phát hành, và làm thế mà không công khai báo rằng nó liên hệ với Facebook. Diễn ra ngay trước một kì họp quan trọng của Đảng Cộng sản Trung quốc mùa thu này, việc bí mật phát hành cũng có thể xói mòn sự tin cậy giữa công ty và chính phủ Trung quốc.

Những chiến thuật như thế nhấn mạnh rằng Facebook đang khao khát muốn thử nghiệm và phá vỡ tiền lệ đến thế nào để vào được Trung Hoa. Năm ngoái, The New Yorh Times đã rằng Facebook cũng đã lặng lẽ tác động lên một công cụ kiểm duyệt có thể được sử dụng trên một phiên bản của mạng xã hội ở một nơi như Trung Hoa, nơi chính phủ đòi hỏi kiểm soát tất cả những gì được chia sẻ. Công cụ đó có thể ngăn không cho các post xuất hiện khi nhân dân cung cấp tin tức tại những khu vực địa lí nhất định.

Tuy nhiên nếu Facebook có thể sử dụng Colorful Baloons để bắt kịp thị trường Trung Hoa, thì cuộc tấn công dữ dội gần đây vào internet ở Trung Hoa gợi cho thấy rằng những luồng gió chính trị có thể không sớm thuận cho công ty tiến thêm nữa vào đất nước này.

Chú ý của Zuckerberg vào Trung Hoa có vẻ cũng đã giảm đi. Và ông vua một thời của internet Trung Hoa, Lu Wei, người đã đến thăm trụ sở của Facebook vào năm 2014, đã bị bật khỏi cương vị của mình, làm cho mọi chuyện trở nên khó khăn thêm đối với công ty.

“Chính phủ kiểm soát và giám sát truyền thông rất nghiêm ngặt, và hầu như không thể có khả năng nào để họ mở cánh cửa đó,” ông Teng, giáo sư trường Cheung Kong, nói. “Mặc dù Mark Zuckerberg đã đến thăm Trung quốc nhiều lần, và rất chăm luyện nói tiếng Hoa, tôi đoán sẽ chẳng có đột phá lớn nào cho Facebook.”

Danh ngôn

Ban Biên tập

Tra cứu theo tên tác giả

Facebook thăm dò lối vào Trung Hoa.